Almanya’da yapılan yeni yasal düzenlemeye göre üniversite mezunu vasıflı çalışanlar için mevcut mekanizmalar genişletilmiştir. Buna ek olarak, yeni çıkartılan fırsat kartı (Chancenkarte) üçüncü ülke vatandaşlarının iş aramasına olanak sağlayacaktır. Yeni yasa birkaç bölümden oluşmakta olup Kasım 2023’ten itibaren aşamalı olarak uygulamaya konulacaktır. Kasım 2023 itibariyle yürürlüğe girecek olan değişiklikler daha önceki yazımızda incelenmiş olup 2024 yılının Mart ayı itibariyle yürürlüğe girmesi planlanan değişikliklerin ilk genel görünümü şe şekildedir:
- Meslek yeterliliklerinin Almanya’da tanınmasını sağlanması sürecinde kolaylıklar getiriliyor
Üçüncü ülkelerden alınmış olan mesleki yeterliliklerin Almanya’da tanınmasını sağlamak amacıyla Almanya’da uyum için bazı gerekliliklerin yerine getirilmesi, örneğin eğitim ya da kurslara katılınması ya da bazı sınavlarda başarılı olunması gerekebiliyor. Bu uyum sürecinin tamamlanması için daha önce verilen 18 aylık ikamet izni artık ilk kez verildiğinde 24 ay olarak verilecek ve 12 ay daha uzatılması mümkün olacaktır. Bu değişiklik ile işverenlere daha fazla esneklik sağlanması hedeflenmektedir. Ayrıca yeterliliklerin sağlanması için geçecek sürede daha önceden haftada yalnızca 10 saate kadar çalışılmasına izin verilirken bu süre haftada 20 saate çıkartılmıştır. Böylece vasıflı işçilerin eğitim, sınav ve benzeri gereklilikleri yerine getirirken hayatlarını idame ettirmeleri sağlanarak işgücü piyasasına girmelerinin kolaylaştırılması hedeflenmektedir.
- Mesleki yeterliliklerin tanınması için iki yeni yöntem getiriliyor
– Denklik ortaklığı kapsamında giriş ve istihdam: Denklik ortaklığı, başvuru sahiplerinin nitelikli istihdam için ikamet izni almalarını ve ülkeye giriş yaptıktan sonra gerekli tanıma prosedürünü tamamlamalarını mümkün kılacaktır. Daha önceki düzenlemenin aksine bu yöntemde, ülkeye girmek için denklik/tanıma işlemlerini başlatmış olmak ya da kısmi denklik belgesi almış olmak gibi gereklilikler aranmayacaktır. Vize verilmesi, vasıflı işçi adayının ve işverenin ülkeye giriş yaptıktan sonra denklik başvurusunda bulunma ve prosedürü aktif bir şekilde takip etme yükümlülüğüne bağlı olacaktır. Denklik ortaklığı için temel şartlar bir iş sözleşmesinin varlığı, en az iki yıllık eğitim gerektiren bir veya bir üniversite diploması gerektiren bir meslek ve A2 seviyesinde Almanca dil becerisi olacaktır. Oturma izinleri genellikle bir yıl için verilir ve üç yıla kadar uzatılabilir.
– Beceri analizinden geçmek amacıyla giriş: Yetkili makamın görüşüne göre, yabancı niteliklerinin denkliğini belirlemek için Almanya’da bir beceri analizinden geçmesi gereken denklik isteyen kişilere, bu amaçla altı aya kadar oturma izni verilebilir. Bunun için aranan şartlardan biri de Almanca dil becerilerini kanıtlayabilmeleridir. Kural olarak, A2 veya daha iyi seviyede Almanca dil becerileri gereklidir.
- Nitelikli işçilerin istihdam imkanları genişletiliyor
– Pratik mesleki bilgi için özel hükümler: Kapsamlı pratik mesleki bilgiye sahip kişilerin istihdam imkanları genişletilecektir. Yeni hüküm artık tüm sektörlerdeki özel düzenlemeye tabi olmayan tüm meslekler için geçerli olacaktır. Pratik mesleki bilgiye sahip kişilerin istihdamı için mesleki yeterliliğe ya da eğitimin verildiği ülke tarafından tanınan bir üniversite diplomasına sahip olma şartı aranacaktır. Mesleki yeterlilik durumunda, en az iki yıllık bir eğitim süresi gereklidir. Buna ek olarak, başvuru sahiplerinin girmek istedikleri meslekte en az iki yıllık iş deneyimine sahip olmaları gerekmektedir. Yeterliliğin Almanya’da resmi olarak tanınması gerekli değildir.
– Üçüncü ülkelerden gelen hemşirelik asistanları için işgücü piyasasına erişim: Üç yıldan az hemşirelik eğitimi almış olan tüm üçüncü ülke vatandaşları sağlık sektöründe çalışabilecektir. Bunun için ön koşul, bu kişilerin ya Almanya’da hemşirelik alanında ilgili mesleki eğitime sahip olmaları ya da Almanya’da tanınan yabancı bir hemşirelik eğitimine sahip olmalarıdır.
– Sağlık ve bakım mesleklerinde eğitim sonrası iş arama: Üçüncü ülkelerden gelen ve Almanya’da eğitimlerini tamamlayan hasta bakıcılar ve bakım asistanları iş aramak için oturma izni başvurusunda bulunabilecekler. Oturma izni on iki aya kadar verilecek ve başvuru sahibinin geçiminin daha da güvence altına alınması halinde altı aya kadar uzatılabilecektir.
– Yurt dışından gelen vasıflı işçiler için yerleşme izni: Oturma iznine sahip olan ve Almanya’da mesleki eğitim veya diploma almamış olan yabancı profesyonellerin Almanya’da yerleşme izni alabilme süresi dört yıldan üç yıla indirilmiştir. Buna ek olarak AB Mavi Kart sahipleri yeterli Almanca bilgisine sahip olmaları durumunda 21 ay; aksi takdirde 27 ay çalıştıktan sonra yerleşme izni alabileceklerdir.
– Nitelikli işçiler için kolaylaştırılmış aile birleşimi: Belirli vasıflı işçilerin yanına gitmek üzere Almanya’ya taşınan eşler veya reşit olmayan çocuklardan artık yeterli yaşam alanına sahip olduklarını kanıtlamaları istenmeyecek. Ayrıca bu vasıflı işçiler, oturma izinlerini ilk kez 1 Mart 2024 tarihinde veya sonrasında almaları halinde, ebeveynlerini ve eğer eşleri de Almanya’da devamlı olarak ikamet ediyorsa kayınvalidelerini de yanlarına getirebilecekler.
- Öğrenciler ve stajyerlerin çalıştırılmasında ek kolaylıklar sağlanıyor
– Uluslararası öğrenciler için genişletilmiş istihdam olanakları: Almanya’da öğrenci vizesiyle öğrenim gören üçüncü ülke vatandaşlarının ikincil istihdam olanakları genişletilecek. Daha önce 120 tam gün veya 240 yarım gün olan yıllık çalışma süresi 140 tam gün veya 280 yarım güne çıkarılacak. Ayrıca öğrenci çalışanların, maaş miktarı ve istihdam türü açısından herhangi bir kısıtlama olmaksızın haftada 20 saate kadar çalışmasına izin verilecektir.
– Üniversiteye başvuru amacıyla ikamet esnasında çalışma: Üçüncü ülke vatandaşları için bir Alman yüksek öğrenim kurumuna başvurmak amacıyla giriş ve ikamet zaten mümkün olmakla birlikte bu amaçla oturma izni alan kişilerin Almanya’da çalışmaları daha önce mümkün değilken artık haftada 20 saate kadar yarı zamanlı bir işte çalışmalarının önü açılacaktır.
– Staj amacıyla ikamet olanaklarının genişletilmesi: Staj için Almanya’ya gelen üçüncü ülke vatandaşları için yaş sınırı 25’ten 35’e yükseltilecek ve Almanca dil gereklilikleri B1 seviyesine indirilecektir. Ayrıca daha önce altı ay olan azami ikamet süresi dokuz aya çıkarılacak ve bu oturma iznine sahip kişilerin haftada 20 saate kadar bir işte çalışmalarının önü açılacaktır.
- Kısa dönemli kota istihdamı düzenlemesi yapılıyor
Yasada yapılan değişiklikler, niteliklerine bakılmaksızın üçüncü ülke vatandaşlarının kısa süreli istihdamı için yeni bir olanak getirecektir. Federal İş Ajansı talep odaklı bir kota belirler belirlemez – ki bu kota belirli ekonomik sektörler veya meslek grupları için de farklılaştırılabilir – ilgili işverenler yabancı işçiler için çalışma izni veya oturma izni başvurusunda bulunabilirler. Bu izin aşağıdaki koşulların yerine getirilmesi halinde verilecektir:
- İşveren toplu sözleşmelerle bağlıdır ve işçiler toplu olarak kararlaştırılan geçerli istihdam hüküm ve koşullarına uygun olarak istihdam edilmektedir;
- İşveren gerekli seyahat masraflarının tamamını ödemeyi taahhüt eder;
- Planlanan istihdamın 12 aylık bir dönem içinde sekiz ayı aşmamalıdır
- Çalışma haftası en az 30 saattir.
